Ο Φειδίας και η Ακρόπολη των Αθηνών
Ο Φειδίας ήταν γιος του Χαρμίδη. Γεννήθηκε γύρω στο 490 π.Χ. και πέθανε το 430 π.Χ. Ήταν ένας από τους γνωστότερους γλύπτες της ελληνικής αρχαιότητας, ίσως ο σημαντικότερος της κλασικής περιόδου. Δάσκαλοί του ήταν ο Ηγίας από την Αθήνα, ο Αγέλαδος από το Άργος και ο Πολύγυστος. Ο Φειδίας, ασχολήθηκε ακόμη με την ζωγραφική αλλά εργάστηκε κυρίως με χαλκό. Ήταν όμως ο πρώτος γλύπτης που συνδύασε ελεφαντόδοντο και χρυσό σαν υλικά στην γλυπτική τέχνη. Η τεχνική του βασιζόταν ουσιαστικά στο ξύλο. Το σώμα των αγαλμάτων του ήταν ξύλινο ντυμένο με στρώματα χρυσού και πλάκες ελεφαντοστού. Τα έργα του, αν και δεν διασώθηκαν, είναι γνωστά από την λογοτεχνία. Από τα πιο γνωστά του έργα ήταν τα κολοσσιαίου μεγέθους χρυσελεφάντινα αγάλματα της Αθηνάς Παρθένου στο σηκό του Παρθενώνα και του Δία στο ναό του θεού στην Ολυμπία. Τρία ήταν τα αγάλματα της Αθηνάς. Ένα στην Πηλήνη, και ένα στις Πλαταιές. Το μεγαλύτερο όμως ήταν στον Παρθενώνα επάνω στην Ακρόπολη, και λένε ότι φαινόταν από τα καράβια στην ανοικτή θάλασσα.
Τα έργα του Φειδία ενέπνευσαν και γλύπτες του λεγόμενου Πρώιμου ή Ελεύθερου Νεοκλασικισμού της Ελληνιστικής Περιόδου μεταξύ 200 και 125 π.Χ. Οι πιο γνωστοί από τους τελευταίους είναι ο Δαμοφώντας από τη Μεσσήνη και ο Ευκλείδης από την Αθήνα.
Ο Φειδίας συνεργάστηκε στενά με τον Περικλή στην διαμόρφωση του Παρθενώνα. Η χρηματοδότηση του τεράστιου κόστους της ανακατασκευής της Ακρόπολης μετά από την καταστροφή της από τους Πέρσες έγινε με χρήματα που χρησιμοποίησε ο Περικλής από το ταμείο της Αθηναϊκής συμμαχίας που έδρευε στη Δήλο. Τα αγάλματα κατασκευάστηκαν από τους μαθητές του Αλκαμένη και Αγαρόκριτο, ενώ ο ίδιος κατασκεύασε το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς. Η τεράστια ποσότητα χρυσού που κατανάλωσε έδωσε αφορμή στους εχθρούς του να τον κατηγορήσουν για κατάχρηση. Ο Φειδίας απόδειξε την αθωότητά του, επειδή ο Περικλής τον είχε συμβουλέψει να κάνει το χρυσό ένδυμα της Αθηνάς συναρμολογούμενο. Έτσι μπόρεσε να το αποσυναρμολογήσει και να το ζυγίσει. Το βάρος του χρυσού βρέθηκε ακέραιο. Ο Φειδίας τότε κατηγορήθηκε για αλαζονεία, επειδή είχε απαθανατίσει τον εαυτό του και τον Περικλή, δίνοντας την μορφή τους σε δύο αντίστοιχους χαρακτήρες στην πολεμική σκηνή που διακοσμούσε την ασπίδα της Αθηνάς. Ο Φειδίας συνελήφθη και καταδικάστηκε. Μια εκδοχή του θανάτου του είναι ότι πέθανε στην φυλακή. Σύμφωνα με μια άλλη εξοστρακίστηκε.
Ο Φειδίας κατάφυγε στην Ολυμπία, όπου και κατασκεύασε το περίφημο Άγαλμα του Ολυμπίου Διός ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. To άγαλμα παρίστανε τον Δία καθισμένο με το σώμα του φτιαγμένο από ελεφαντοστού ενώ το φόρεμα του από χρυσό. έχουμε κάποια άποψη για το γλυπτό από νομίσματα αρχαίων πόλεων. Δυστυχώς όμως και εδώ τον κυνήγησε η ίδια μοίρα, αφού ξανά κατηγορήθηκε για κατάχρηση και κλοπή χρυσού και φυλακίστηκε ως τον θάνατό του.
Αν και δεν διασώθηκαν αυθεντικά έργα του, αυτά έγιναν γνωστά από πολυάριθμα Ρωμαϊκά αντίγραφα. Στην αρχαιότητα τα έργα του έχαιραν μεγάλης εκτίμησης και επαινούταν κυρίως το ήθος και το υψηλό ηθικό του επίπεδο σε σύγκριση με αυτούς που αποτέλεσαν αργότερα την «Παθητική σχολή».
Το 1958 αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το εργαστήριο του Φειδία στην Ολυμπία, με κάποια υπολείματατα από εργαλεία και καλούπια όπου ο γλύπτης δημιούργησε το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα που καταστράφηκε από πυρκαγιά στην Κωνσταντινούπολη όπου το μετέφερε ο Μέγας Κωνσταντίνος μετά από πολλούς αιώνες. Στο χώρο του εργαστηρίου βρέθηκε μαύρο στιλπνό κύπελο με επιγραφή που ανέφερε ότι ανήκει στο Φειδία. Πρώιμες δημιουργίες του προήλθαν από παραγγελίες του Περικλή για ένα μνημείο προς τιμή του Μαραθώνα με κυρίαρχο άγαλμα αυτό του στρατηγού Μιλτιάδη ,νικητή της φημισμένης μάχης . Ο Πλάτων ανέφερε στον «Ιππία» ότι ο Φειδίας σπάνια δούλευε με μάρμαρο, ενώ ο Πλούταρχος ανέφερε ότι ο Φειδίας επόπτευσε και σχεδίασε το γλυπτικό διάκοσμο του Παρθενώνα.
