Σουρεαλισμός

| |



Σουρεαλισμός
Ο όρος σουρεαλισμός ή υπερρεαλισμός χρησιμοποιήθηκε το 1917 από το Γάλλο ποιητή Απολλινέρ. Ο όρος αυτός δήλωνε τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να αποδοθεί η πραγματικότητα. Ο ποιητής, για να μεταδώσει κάποιες ιδέες, δεν αντιγράφει τον κόσμο στατικά και νατουραλιστικά, αλλά δυναμικά, με δημιουργική φαντασία. Ο Απολλιναίρ έθεσε τον όρο πιο αφηρημένα, χωρίς να προτείνει μία νέα καλλιτεχνική σχολή ή θεωρία και ίσως ο σουρεαλισμός να είχε παραμείνει ένας πολύ ειδικός και ακαδημαϊκός όρος, αν ο Αντρέ Μπρετόν δεν είχε ενσωματώσει αργότερα στον υπερρεαλισμό όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θεμελίωσαν το υπερρεαλιστικό κίνημα, όπως τις θεωρίες του Φρόυντ για τα όνειρα ή το ασυνείδητο και κυρίως τον αυτοματισμό..
. Στο ίδιο το Σουρεαλιστικό Μανιφέστο που δημοσιεύτηκε το 1924 , ο Μπρετόν αναφέρει ότι ο Σουρεαλισμός είναι ψυχικός αυτοματισμός που υπαγορεύει τη σκέψη , με την απουσία κάθε ελέγχου από τη λογική ,έξω από προκατάληψη αισθητική ,ή ηθική. Συχνά ο όρος χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει κάτι φανταστικό, αλλόκοτο παράλογο ή τρελό.
Ο υπερρεαλισμός γεννήθηκε στο Παρίσι και αναπτύχθηκε ως επί το πλείστον από νεαρούς ποιητές της εποχής, κυρίως από την ομάδα που διηύθυνε το λογοτεχνικό περιοδικό Litterature στο διάστημα 1919-1924, διαμορφώνοντας την τάση που αργότερα οδήγησε στη δημοσίευση του Μανιφέστου του Σουρεαλισμού. Επιρροές του κινήματος προήλθαν από το Γερμανικό Ρομαντισμό και το Αγγλικό Γοτθικό μυθιστόρημα. Πυρήνα των υπερρεαλιστικών ιδεών αποτέλεσαν παράλληλα οι θεωρίες του Φρόυντ, αν και οι υπερρεαλιστές δεν ενδιαφέρονταν για τις θεραπευτικές δυνατότητες της ψυχαναλυτικής μεθόδου, αλλά για τα όνειρα ως καταστάσεις απελευθέρωσης της ανθρώπινης φαντασίας. Κύρια αιτία της ρήξης με το Νταντά ήταν η διαφωνία σχετικά με το αν υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει αποδεκτό ή όχι[, με δεδομένη την προσήλωση των υπερρεαλιστών στον αυτοματισμό και στις φροϋδικές θεωρίες. Παρά το γεγονός πως ο υπερρεαλισμός διαμορφώθηκε όντας άρρηκτα συνδεδεμένος με το ρεύμα τού ντανταϊσμού, τα μέλη του δεν χαρακτηρίζονταν από τον αρνητισμό των ντανταϊστών, αλλά αναζητούσαν ένα κοινωνικό όραμα και μια κατεύθυνση έκφρασης απαλλαγμένη από κάθε είδους λογικά
Η άνοδος του ναζισμού και τα γεγονότα της περιόδου 1939-1945 επισκίασαν κάθε άλλη δραστηριότητα. Το 1941 ο Μπρετόν επισκέπτεται την Αμερική όπου προωθεί τον υπερρεαλισμό. Αν και είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς για τερματισμό του υπερρεαλιστικού κινήματος, καθώς η επίδραση του σε μεταγενέστερες σχολές και κινήματα είναι συνεχής, πολλοί ιστορικοί θεωρούν την περίοδο του Β' Παγκοσμίου πολέμου ως την αρχή του τέλους για τον υπερρεαλισμό. Ως οργανωμένο κίνημα εγκαταλείπεται οριστικά με το θάνατο του Αντρέ Μπρετόν το 1966.Σημαντικοί σουρεαλιστές ζωγράφοι ήταν ο Ισπανός Νταλί και ο Ελβετός Μαργκρίτ, O Μαρκ Σαγκάλ,ο Μιρό και ο Μαξ Ερνστ.